Jem, piję i nie wiem po co żyję – jak poradzić sobie z depresją?
Problemy natury psychicznej pojawiają się u ludzi w każdym wieku. Potrafią przyjąć różne postaci. Jedną z najpoważniejszych chorób o charakterze psychicznym jest depresja. Jest ona ściśle powiązana z bezsennością, dlatego też na łamach tego bloga pragnę przedstawić ten problem.
Różne oblicza stresu
Ze stresem spotykamy się każdego dnia. Przyjmuje on jednak różne formy, mniej i bardziej silne. O ile w przypadku lekkiego stresu potrafimy sobie poradzić samemu, o tyle w przypadku stresu silnego niezbędna jest pomoc innych. Czasami jedynym rozwiązaniem jest wizyta u psychiatry.
Ludzie różnie reagują na stres. Jedni złoszczą się i krzyczą, drudzy zachowują się cicho i płaczą. Wszystko to za sprawą bezradności i bezsilności. Jeśli nie okażemy takim osobom wsparcia, to może skończyć się tragicznie. Nie zamierzam nikogo straszyć, to nie jest cel tego artykułu. Stosownym jest jednak zauważenie, że nieleczony stres może mieć swoje konsekwencje nawet w postaci samobójstwa.
Stres w życiu zawodowym
Ambicje człowieka nigdy nie kończą się tylko na „przeżyciu”. Każda osoba ma własne marzenia i cele. Jednym z nich jest spełnienie się w swojej pracy. Chęć zrobienia kariery w swoim zawodzie, bycie najlepszym, bycie wyróżnianym. Praca musi sprawiać przyjemność, w przeciwnym wypadku z pewnością pojawi się zjawisku stresu. Prędzej, czy później dotknie nas samych.
Bezrobocie jest bardzo duże. Pracodawcy bardzo dobrze wykorzystują te zjawisko i nakładają coraz więcej obowiązków na swoich pracowników. Niestety takie osoby nie mają zbyt dużego wyboru. Jeśli chcą utrzymać swoją posadę muszą wypełniać wszystkie swoje zadania.
Nieradzenie sobie i zbyt duża ilość zadań bardzo silnie oddziałuje na psychikę człowieka. Przypomnijmy definicję stresu – „relacja adaptacyjna pomiędzy wymogami sytuacji, a możliwościami jednostki”. Zatem jeśli nie dajemy sobie rady z wymogami pracodawcy to pojawia się stres. Jego wpływ zależny jest przede wszystkim od naszego stosunku do pracy i siły psychicznej. Reakcje są bardzo różne.
Oczywiście stres w pracy może być wynikiem także innych rzeczy. Złe relacje z współpracownikami, niedocenienie przez szefostwo, czy niska pensja. Trudno jest wymienić wszystkie możliwe przyczyny pojawiającego się stresu w pracy.
Stres w domu
Dom rodzinny to miejsce gdzie zazwyczaj spędzamy najwięcej czasu. Relacje w rodzinie są bardzo istotnym elementem wpływającym na nastrój i pojawiający się stres. Niestety, życie w dzisiejszych czasach nie jest najłatwiejsze. Ludzie mają problemy z bytowaniem, co przekłada się na relacje międzyludzkie.
Brak pieniędzy, konieczność ciągłej pracy, brak wypoczynku i „świętego spokoju” – to główne przyczyny pojawiającego się stresu w domu. Wykluczamy zdarzenia losowe takie jak choroby i śmierć. Wszak, takie zdarzenia miały miejsce zawsze.
Stres w domu bardzo często przeobraża się w patologiczne zachowania. Częściowo wywoływane przez biedę, częściowo przez awantury i kłótni będące wynikiem stresujących sytuacji. Niestety, ludzie nie są świadomi następstw swojego zachowania. Nie wiedzą jak ich zachowanie wpływa na dzieci i innych.
Stres w szkole
Stres towarzysz od zawsze i na zawsze. Tak można z pewnością powiedzieć o tym zjawisku. Potwierdza to chociażby fakt, iż stres towarzyszy również w szkole. Szkolny stres nie należy do najsilniejszych, aczkolwiek kilka nachodzących na siebie sytuacji może spotęgować jego objawy.
Kiedy pojawia się stres u uczniów? Badania przeprowadzone kilka lat temu w jednym ze skandynawskich krajów pokazały, że stres pojawia się w wielu różnych, szkolnych sytuacjach. Między innymi stres pojawia się przy sprawdzianach wiedzy, podczas otrzymywania słabych ocen. Dodatkowo stres może być wynikiem zbyt dużych wymagań i oczekiwań nauczyciela i rodzica.
Gdzie stres tam depresja?
Zarówno w pierwszej części, jak i na początku drugiej wymieniłem miejsca, gdzie pojawia się stres. Należy być świadomym, że stres to tylko jedna ze składowych depresji. Jak wspominałem na początku z lekkim stresem można sobie poradzić automatycznie. Niestety stres to zjawisko, które można w prosty sposób zaniedbać. Stres pojawiający się w szkole ma swoje następstwa w domu i na odwrót. Warto o tym pamiętać – to pomoże identyfikować przyczyny występowania stresu.
Gdyby pytanie tego podtytułu brzmiało „gdzie depresja tam stres”, to bez wahania odpowiedziałbym „tak”. Niestety ta forma wymaga głębszego zastanowienia, co też postanowiłem przelać na papier, tudzież bloga. Depresja to zjawisko o bardzo szerokim znaczeniu. Jest różnie klasyfikowane, co częściowo uniemożliwia jednoznaczną odpowiedź na te pytanie. Jedno jest pewne – droga od silnego stresu do depresji jest bardzo krótka.
Skutki stresu
Stres nie zawsze musi prowadzić do depresji. Może mieć swoje skutki w postaci:
- bólu głowy
- wymiotów i mdłości
- wrzodów żołądka
- ogólnego osłabienia i omdleń
- złego samopoczucia
- lęków
- amnezji
- problemów z hormonem tarczycy
- problemy z apetytem i trawieniem
Przedstawione powyżej komplikacje są wynikiem długotrwałego stresu. Stres krótkotrwały może co najwyżej doprowadzić do złego humoru, czy innego napięcia. Jeszcze raz podkreślam – te skutki dotyczą tylko długofalowego stresu.
Fazy reakcji stresowej
Istnieje pewien schemat, który definiuje reakcje naszego organizmu na pojawienie się problemu i wynikającego z tego stresu. Jeden z największy „badaczy stresu” Dr Hans Selye dokonuje prostego podziału na stadia stresu. Poniżej pokrótce przedstawiam każdy z tych stadiów.
Stadium alarmowe – jak sama nazwa wskazuje – organizm dowiaduje się o istnieniu problemu. Zaczynają występować pierwsze objawy, podejmuje się również pierwsze próby walki ze stresem. Te stadium dzieli się na dwie fazy: szoku (efekt działania stresora) oraz przeciwdziałania (gotowość do walki ze stresem).
Stadium odporności – organizm staje się odporny na działanie stresora (przyzwyczaja się do sytuacji). W tej fazie stajemy się podatniejsi na inne problemy, organizm przestaje radzić sobie nawet z małymi problemami.
Stadium wyczerpania – organizm nie potrafi poradzić sobie z problemem, pojawiają się silne problemy zdrowotne (bezsenność!). Wszystkie inne choroby wynikające ze stresu nasilają się, zachodzi ich rozwój.
Koniec wprowadzenia
Muszę przyznać – nie myślałem, że droga do „stadium wyczerpania” będzie tak długa i zajmie mi aż dwie części. To tylko pokazuje jak skomplikowaną chorobą jest depresja i jak poważnym zjawiskiem jest stres. Zdaje sobie sprawę, że mogłem napisać to krócej, jednak mogło być także dłużej.